Η Μονεμβασία, γνωστή στους Φράγκους ως Μαλζαβία, είναι μια μικρή ιστορική πόλη της ανατολικής Πελοποννήσου στο νομό Λακωνίας. Είναι περισσότερο γνωστή από το περίφημο μεσαιωνικό φρούριο, επί του ομώνυμου “βράχου της Μονεμβασιάς”. Το όνομά της είναι σύνθεση των λέξεων Μόνη και Έμβασι. Η ιστορία του κάστρου χάνεται πίσω στους αιώνες.
Ένας ισχυρότατος σεισμός στα τέλη του 4ου αιώνα μ.Χ. ήταν η αιτία ν’αποκοπεί ένα μέρος της στεριάς, διαμορφώνοντας επί της ουσίας τη μικρή νησίδα που συνδεέται με γέφυρα με την σύγχρονη παραλιακή πόλη επί της λακωνικής ακτής. Γύρω στον 6o αιώνα κατέφυγαν εκεί Λάκωνες προκειμένου να προφυλαχτούν από τις επιδρομές των βαρβάρων. Κατά τη βυζαντινή εποχή, ο οικισμός αποτέλεσε κέντρο στρατιωτικών επιχειρήσεων των βυζαντινών, από τους οποίους χτίστηκε η Κάτω Πόλη, στην ανατολική ακροθαλασσιά. Την περίοδο μεταξύ 13ου-14ου αιώνα μ.Χ. η Μονεμβασιά γνώρισε πρωτοφανή ακμή, ιδιαίτερα στους τομείς του εμπορίου, της ναυτιλίας, των τεχνών και των γραμμάτων.
Καθ’όλη τη διάρκεια της ιστορίας της, η Μονεμβασία ήρθε αντιμέτωπη με πολλές επιδρομές. Πέρασε από αλλεπάλληλες κτήσεις, με τους Τούρκους τελικά να την εξαγοράζουν το 1715. Οι προγενέστεροι κάτοχοι Ενετοί την αποκαλούσαν “μενεξεδένια πόλη”, ενώ κατόπιν οι Τούρκοι “φρούδιο των μενεξέδων”, ενδεικτικά και τα δυο για την ομορφιά της. Το Μάρτιο του 1821, μετά από πολιορκία, το φρούριο περιήλθε οριστικά στα χέρια των ελλήνων επανασταστών.
Μέσα στα μεσαιωνικά τείχη της πόλης της Μονεμβασιάς, ο επισκέπτης θα συναντήσει μια απ’τις πιο καλοδιατηρημένες και ζωντανές καστροπολιτείες στην ελλάδα. Περιδιαβαίνοντας το σωζόμενο κεντρικό δρόμο με το βυζαντινό καλντερίμι θα χαθεί ανάμεσα στ’αναρίθμητα καλοδιατηρημένα αξιοθέατά του οικισμού: Δεκάδες εκκλησίες, αρχοντικά πλούσιων εμπόρων, κρήνες, χαμάμ και στριφογυριστά καλντερίμια διαφυλάσσουν ατόφια την παράδοση της περιοχής. Αλλά σαν ένας γνήσιος πόλος τουριστικής έλξης δεν θα μπορούσε παρά να διατηρεί κατά μήκος του κεντρικού δρόμου και καταστήματα, ξενώνες, ταβέρνες, μαγαζιά, ζαχαροπλαστεία και τράπεζες.
Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε στην Απάνω Πόλη την επιβλητικό οκταγωνικό ναό της Αγίας Σοφιάς.
Από τη Μονεμβασιά καταγόταν ο μεγάλος μας ποιητής Γιάννης Ρίτσος. Σήμερα η πόλη ανήκει στον ομώνυμο δήμο Μονεμβασιάς με έδρα τους Μολάους Λακωνίας.